Kalemişi Süsleme

Selimiye Camii’nde yer alan tüm çini üzerindeki ve dönemine ait olan kalemişi celi sülus yazılar, 16. yüzyılın önemli ekollerinden olan Ahmed Karahisari’nin öğrencisi ve evlatlığı olan Molla Hasan Çelebi’nindir.[1]

Mihrabın üzerini örten yarım kubbe de ise orijinal dönem 16. yüzyıla ait kalemişlerine rastlanılamadığı için, süslemeler, 1985 yılında yapılan restorasyonda barok üslubunda yenilenmiştir.[2]

Yayvan dilimli alçak kaş kemerlerin on iki mermer sütuna oturduğu müezzin mahfili ahşap üzerine kalemişi süslemeleri açısından oldukça önemlidir. Üstte yer alan ceviz korkuluğun hemen altında nefti zeminli bordür üzerine altın varakla işlenmiş düğümlü çin bulutları klasik döneme ait önemli örneklerdendir. Nefti zemin çin bulutlarının yanında, hançer yaprakları ve daha natüralist üslupta kasımpatılarla dolgulanmıştır. Mahfil tavanının merkezinde filetolarla bölünmüş mercan kırmızısı zeminin içlerinde radyal düzenli küçük çiçekler yer almaktadır. Ahşap filetolarla bölünmüş mahfil tavanının ortasında kare bordürlü nefti zemin ortasında yer alan çarkıfelek motifinin kökeni Orta Asya Türk inanışlarına kadar giden bir geleneği barındırmaktadır. Budist sanatta çok karşılaşılan motiflerden olan çarkıfelek, Türklerin Budist oldukları dönemden getirdikleri bir bezemedir. Motif aynı zamanda sembolik anlamlı olup, sonsuzluğu ve sürekli döngüyü ifade etmektedir. [3]

[1] Işılay Yıldırım, Selimiye camii Süsleme Özellikleri, Mimar Sinan Üniversitesi sosyal Bilimler Enstitüsü Türk-İslam Sanatları Anabilim Dalı, Öğrenci Bilimsel Çalışması, İstanbul, 2003, s. 12.

[2] Erol Çetin, “Günümüzde Yapılan Selimiye Cami Restorasyonu”, Uluslararası Mimar Sinan Sempozyumu Bildirileri, (Ankara, 24-27 Ekim 1988), Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, Ankara, 1996, , s. 83.

[3] Işılay Yıldırım, a.g.e., s. 14.